خرمای مجول

 

ویژگی های خرمای مجول

1. اندازه‌ی خرمای مجول به حدود 7 سانتی‌متر هم می‌رسد.

2. اگرچه مجول در رده‌ی خرمای نرم طبقه‌بندی می‌شود اما سخت‌تر و ارتجاعی‌تر از بسياری از خرماهای نرم است. اين خصوصيات مجول را به يک انتخاب عالی برای توليد تجاری خرما تبديل كرده است.

3. يک نخل خرمای مجول هم به‌صورت منفرد می‌تواند بسيار تأثير گذار باشد و هم كاشت گروهی آن می‌تواند واقعا ديدنی و جذاب باشد.

4. نخل مجول نسبت به شوری و خشكی طولانی مقاوم است و پس از رشد و استحكام ريشه‌ها در زمين می‌تواند دوره‌ی طولانی بدون آبياری زنده بماند.

5. نخل بالغ خرمای فوق می‌تواند در برابر افت دما تا چندين درجه زير صفر برای مدت كوتاهی مقاومت كند.

6. خرمای مجول به‌خاطر اندازه بزرگ و طعم دلپذيرش بسيار مشهور می‌باشد.

7. هر دو نوع نخل نر و ماده مجول به خاطر ظاهر گيرا و زيبايی طبيعی‌شان، تاريخ باستانی و اهميت مذهبی‌شان و همچنين بخاطر حفظ و نگهداری آسان‌شان بسيار معروف و محبوب می‌باشند. 

8. در اسلام از نخل خرما به عنوان درخت زندگی با احترام ياد می‌شود.

9. ايران بزرگترين توليد كننده خرما است.

10. در بين واريته‌های خرما، مجول يكی از شيرين‌ترين انواع خرماست كه به “سلطان خرما ها” مشهور است.

در بين واريته‌های خرما، خرمای مجول يكی از شيرين ترين انواع خرماست كه بسياری آن را “پادشاه خرما ها” می‌نامند. خرمای مجول به دليل اندازه بزرگ و طعم دلپذيرش بسيار مشهور می‌باشد. اندازه‌ی خرمای مجول به حدود 7 سانتی‌متر هم می‌رسد. اگرچه مجول در رده‌ی خرمای نرم طبقه‌بندی می‌شود اما سخت‌تر و ارتجاعی‌تر از بسياری از خرماهای نرم است. اين خصوصيات مجول را به يک انتخاب عالی برای توليد تجاری خرما تبديل كرده است. هر دو نوع نخل نر و ماده مجول به دليل ظاهر گيرا و زيبايی طبيعيی‌شان، تاریخ باستانی و اهمیت مذهبی‌شان و …

همچنين حفظ و نگهداری آسان‌شان بسيار معروف و محبوب می‌باشند. يک نخل خرمای مجول هم به‌صورت منفرد می‌تواند بسيار تأثير گذار باشد و هم كاشت گروهی آن می‌تواند واقعاً ديدنی و جذاب باشد. نخل مجول نسبت به شوری و خشكی طولانی مقاوم است و پس از رشد و استحكام ريشه‌ها در زمين می‌تواند دوره‌ی طولانی بدون آبياری زنده بماند. نخل بالغ خرمای فوق می‌تواند در برابر افت دما تا چندين درجه زير صفر برای مدت كوتاهی مقاومت كند. اين دلايل و عدم وجود خرمای مجول در ايران سبب شد كه مركز بيوتكنولوژی دكتر رستگار تكثير خرمای مجول را در دستور كار خود قرار دهد و با توجه به نياز گسترده و مدت دار بودن تكثير مجول همراه با فرايند تكثير كشت بافت، واردات آن را نيز هم‌زمان انجام دهد. اين مقاله به بررسی پيشينه‌ی تاريخی خرما و در ادامه به مطلوبيت‌هاي ويژه‌ی خرمای مجول می‌پردازد.

پیشینه تاریخی نخل خرما

نخل خرما يكی از اولين گياهانی است كه توسط بشر كشت شده است. اولين نوشته‌های ثبت شده از كاشت خرما در حدود 5 هزار سال پيش و در منطقه باستانی بين النهرين عراق در طول مسير رودخانه‌های دجله و فرات می‌باشد. نخل خرما هم چنين 6 هزار سال پيش در ساخت معبد خدای ماه در شهر اور (شهری متعلق به دوران سومری) در جنوب عراق استفاده شده است. تحقيقات باستان شناسی در مناطق مسكونی در دوران آكدی‌ها، سومری‌ها و بابليان گواه اين است كه مردم باستان خانه‌هايشان را با تنه و برگ نخل خرما مسقف می‌کردند.

نام جزيره باستانی فنيقيه (فونيشيا يا فينيقيه منطقه‌ای است باستانی كه اكنون شامل كشورهای لبنان، اردن، فلسطين و سرزمين‌های اشغالی می‌شود) به معنی جزيره خرما است. بر روی بسياری از سكه‌های باستانی كشف شده در اين منطقه تصويری از نخل وجود دارد. نخل خرما در انجيل نيز آمده است برگ‌های خرما هزاران سال به عنوان سمبل پيروزی توسط پارت‌ها حمل می‌شده است. همچنين بنا بر شواهد تاريخی عيسی مسيح هنگام ورود به اورشليم برگ‌های نخل خرما با خود حمل می‌كرد. امروزه مسيحيان مراسم روز يكشنبه‌ی خرما دارند و مسلمانان روزه خود را با خوردن خرما افطار می‌كنند. در اسلام از نخل خرما به عنوان درخت زندگی با احترام ياد می‌شود و سنت باستانی جايگاه نخل را در بهشت می‌داند. حضرت محمد فرموده اند: در بين درختان درختی است كه متبرک است و آن نخل خرما است كه از خاكی كه بعد از آفرينش آدم باقی مانده است خلق شده است.

نخل خرما در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا دارای اهميت فوق العاده ای است؛ چون خرما در زمين‌های گرم و خشک اين مناطق به خوبی رشد می‌كند. در گذشته خرما در مناطق بيابانی نقش مهمی را به عنوان يک ماده‌ی غذايی اصلی ايفاء می‌كرد كه با محصولاتی مانند برنج، گندم و سيب زمينی در فرهنگ‌های ديگر قابل قياس بود. امروزه هنوز نخل خرما يكی از مهم‌ترين گياهان غذايی در بيابان‌های عظيم سرزمين‌های بر قديم است (Old world يا بر قديم: به قاره‌های آسيا، آفريقا و اروپا قبل از كشف قاره آمريكا اطلاق می‌شود.) اهميت خرما در اين مناطق تنها بخاطر ميوه آن نيست بلكه ساير درختان ميوه كه توان زيستن در زير گرمای شديد آفتاب بيابان را ندارند در زير سايه درخت نخل كاشت می‌شوند.

امروزه بهترين مناطق توليدكننده تجاری خرما منطقه خاورميانه و شمال آفريقا است. در گذشته عراق بزرگترين توليدكننده خرما بود اگرچه امروزه ايران بزرگترين توليدكننده خرما است. عربستان يكی ديگر از توليدكنندگان بزرگ خرما است كه نماد ملی اين كشور نخل خرما دارد. ليبی ،تونس و الجزاير نيز از دیگر توليدكنندگان مهم خرما هستند كه نخل خرما در تمبرها و پول رايج اين كشورها نيز وجود دارد. در آمريكا در جنوب كاليفرنيا، جنوب غربی اريزونا و اطراف لاس وگاس در ايالت نوادا نخل خرما كشت می‌شود. همچنين در برخی از مناطق مكزيک و آمريكای جنوبی، استراليا، غرب چين، غرب هند و در جنوب پاكستان نيز نخل خرما كشت می‌شود. بر طبق آمار سازمان جهانی غذا تخمين زده می‌شود حدود 100 ميليون نخل خرما در سرتاسر جهان وجود دارد. بر طبق همين آمار 60 درصد از كل نخل خرما متعلق به منطقه خاورميانه و شمال آفريقا است.

نام علمی نخل خرما فونيكس داكتيليفرا (Phoenix dactylifera) است كه به صورت ساده به ديت پالم (The date palm) مشهور شده است. اگرچه نخل خرما به درخت هم معروف است اما در حقيقت نخل‌ها درخت نيستند. همه‌ی نخل‌ها از جمله نخل خرما متعلق به گروهی از گياهان تک لپه ا‌ی هستند. علف‌ها، بامبوها، نيلوفرها، لاله ها، زنبق و سوسن، نخل‌ها و اركيده‌ها جزء این گروه محسوب می‌شوند. عمر نخل خرما تقريبا 200 سال است و طول نخل تا 24 متر هم می‌رسد.

تعداد انواع نخل‌هایی كه خرما توليد می‌كنند زياد است اما خرمای اين نخل‌ها دارای هسته‌های درشتی بوده و قسمت گوشتی اين خرماها كم و نازک است. فقط نوع فونيكس داكتيليفر يا همان نخل حقيقی، خرمای خوراكی بزرگ توليد می‌كند. صدها واريته از نخل فونيكس داكتيليفر وجود دارد كه خرماهای لذيذ با طعم، شيرينی، رطوبت و اندازه متفاوت توليد می‌كنند و يكی از بزرگترين و مشهورترين آن خرمای مجول است. در بين واريته‌های خرما، مجول يكی از شيرين‌ترين انواع خرماست که به “سلطان خرما ها” مشهور است. خرمای مجول به دليل اندازه بزرگ و طعم دلپذيرش بسيار مشهور می‌باشد.

اندازه‌ی خرمای مجول به حدود 7 سانتی متر هم می‌رسد. اگرچه مجول در رده‌ی خرمای نرم طبقه‌بندی می‌شود اما سخت‌تر و ارتجاعی‌تر از بسياری از خرماهای نرم است. اين خصوصيات مجول را به يک انتخاب عالی برای توليد تجاری خرما تبديل كرده است. از هر دو نوع درخت نخل نر و ماده مجول برای طراحی و تزيين ساختمان نيز استفاده می‌شود. درخت نخل ماده نه تنها برای توليد خرمای خوش طعم مطلوب است بلكه به مكان‌هایی كه كاشته می‌شوند ظاهری گرمسيری می‌دهد. هر دو نوع نخل نر و ماده مجول به خاطر ظاهر گيرا و زيبايی طبيعی‌شان، تاريخ باستانی و اهميت مذهبی‌شان و هم چنين حفظ و نگهداری آسان‌شان بسيار معروف و محبوب می‌باشند. يک نخل خرمای مجول هم به صورت منفرد می‌تواند بسيار تأثير گذار باشد و هم كاشت گروهی آن می‌تواند واقعاً ديدنی و جذاب باشد. نخل خرمای مجول در تابستان نور و آب فراوان می‌طلبد. نخل خرمای مجول نسبت به شوری و خشكی طولانی مقاوم است و پس از رشد و استحكام ريشه‌ها در زمين می‌تواند دوره‌ی طولانی بدون آبياری زنده بماند. نخل بالغ خرمای فوق می‌تواند در برابر افت دما تا چندين درجه زير صفر برای مدت كوتاهی مقاومت كند. نخل مجول برای توليد خرمای فراوان به گرما و آفتاب تابستانی مناسب، هوايي با رطوبت كم و به آبياری مرتب در طول ماه های گرم تابستان نياز دارد.

خرمای مجول در کالیفرنیا

خرمای مجول برای اولين بار در سال 1927 از منطقه بوذنيب (Bou Denib) مراكش وارد كاليفرنيا شد. در آن سال بيماری بايود (يكی از مهم‌ترين بيماری‌های قارچی نخل) باعث نابودی بخش عمده ای از نخل‌های خرمای مجول در مراكش گرديد. 11 شاخه‌ی مجول وارد شده در آن سال اولين و تنها واردات نخل خرمای مجول به آمريكا بود. شاخه‌های جانبی مجول عاری از بيماری در نهايت در كاليفرنيا كشت شدند. امروزه منشاء همه‌ی نخل‌های مجول موجود در كاليفرنيا همان 11 شاخه می‌باشد. در چند دهه‌ی اخير نخل مجول به صورت گسترده در سواحل جنوبی كاليفرنيا كشت شده است. در اين مناطق حتی مالكين منازل مسكونی نخل‌های مجول را در حياط منزلشان كشت می‌كنند تا هم محصول ساليانه‌ی خرمای مصرفی‌شان را برداشت نمايند و هم از منظره‌ی باشكوه درخت برای طراحی و تزيين خانه بهره ببرند.